Fika: Global Trend Olma Yolunda Bir Kahve Geleneği

Bu sefer okurken aynı zamanda playlistini de dinleyebileceğiniz bir kahve kültürü Fika‘dan bahsedeceğiz. İsveç’e özgü olan bu kültür, İsveç’te günlük yaşamın değişmez bir parçası. Fika İsveç’e gittiğinizde hej (merhaba) ve tack (teşekkür ederim) ‘dan sonra en çok duyacağınız kelime olacak.

Fika, en temel anlamıyla günlük koşuşturmacaya bir fincan kahve ve tatlı atıştırmalıklarla ara vererek sakinleşme, rahatlama anı.

İsveç’e özgü bu kültür onlar için iletişimin en temel ve en güzel hali. Buradaki iletişim aileniz, sevdikleriniz, iş arkadaşınız ya da kendinizle başbaşa olan iletişim hali olabilir. Önemli olan, hızla akan hayatın içinde bir yavaşlama anı yaratmak. Bu yavaşlama anında her şeyin tadına varmak ve bunu sık sık tekrarlamak.

Bazı şirketlerin sözleşmelere, çalışanlarının bu molaları bir hak olduğunu belirten bir madde eklemesi, İsveç’te kökleşmiş bir gelenek haline gelmiş bile. İş yaşamında gözlenen pozitif etkileri nedeni ile Fika, dünyanın çeşitli yerlerinde gözde bir trend olmaya başlamış durumda. Son zamanlarda Sidney, New York, Londra gibi büyük iş ağı bulunan kentlerde 15’er dakikalık Fikalar verilmekte.

Fika Kelimesi Nereden Geliyor?

19.yy’da kahve anlamına gelen Kaffi’nin tüketilmesinin yasaklanmasının ardından, halkın gizlice kahve içebilmek için kelimedeki hecelerin yerlerini değiştirerek ‘’Fika’’ kelimesini oluşturdukları düşünülüyor. Bunun için kaffi kelimesini ters çevirilip bir f harfini düşürerek gerçekleştirdikleri düşünülüyor.

kaffi -> ffi-ka -> fika

Yazıldığı şeklinde okunan Fika temelde bir kahve ve bir parça hamur işi için zaman ayırmak anlamına geliyor.

Fika’nın yapıldığı yerler yani şimdilerde kafelere ”Fik”, Fika’ya eşlik eden tatlılar ise ”Fikabröd” adı verilen şekerli hamur işleri olarak geçiyor.

İsveçlilere göre Fika tam olarak başka dillere çevrilmesi mümkün olmayan bir kelime olmasının yanı sıra onlara göre bir kahve molasından çok daha fazlası. Bunun sadece kahve içip tatlı yemek olmadığını, sosyal bir olgu olduğunu üzerine basa basa söylüyorlar. Çünkü Fika’nın önemini kaybetmesini ve sadece bir kahve molası olarak anılmasını istemiyorlar.

Bir İsveçli Gibi Fika Nasıl Yapılır?

• Fika orjinalinde koyu kavrulmuş bir fincan kahve ve Kanelbullar adı verilen tarçınlı çöreklerle yapılıyor. Fakat günümüzde böyle bir zorunluluk yok. Şimdilerde Fika’ya eşlik eden içecekler çay, limonata ya da meyve suyu da olabiliyor. Tatlılar ise daha çok şekerli hamur işleridir. Tarçınlı çörekler, kekler, kurabiyeler sıkça tercih edilir. İsteyenler için bu kafelerde bulunan sandviçler, Chokladbollar yani çikolata topları ve bisküviler de bulunmaktadır.

• Aynı şekilde Fika için yer de önemli değil. Eskilerde sadece evlerde yapılan bu kahve molaları, şimdilerde evde, kafelerde ve hatta şirketlerde bile yapılabiliyor.

• Zamanı da yine isteğe bağlı olarak değişiyor. Günün istediğiniz her saatinde yapabilirsiniz. Fakat mümkün olduğunca sık yapmanız, sizin kendinizle ve iletişimde olduğunuz insanlarla aranızdaki bağı güçlendirmek için tavsiye ediliyor.

• Hayatın işten ve gerektirdiklerinden ibaret olmadığını hatırlatmak, bir arada olmanın tadını çıkarmak için bu Fikalar iş ortamlarında da keyifli fırsatlar yaratıyor. Bu da iş arkadaşlarınızla daha az resmi bir ortamda olmanıza olanak sağladığı için takım ruhunu, yaratıcılığı ve üretkenliği arttırdığına inanılıyor. Bu nedenle ülke genelinde her gün, günde en az 2 kez Fika hakkı veriliyor.

• Süreleri de iş ortamında 10-15 dakika olarak belirlenirken günün boş zamanlarında istediğiniz kadar uzatabilirsiniz. Önemli olan bunu tadını çıkararak yapmanızdır.

• İsveç’te mevsimler değiştikçe Fika da değişir. Noel zamanı zencefilli bisküviler ve safranlı çörekler, ilkbaharda ise badem ezmesi, waffle ve semla olarak bilinen krema dolgulu çörekler servis ediliyor. Yaz aylarında da çilekli tart ve turtalar da servis edilebiliyor.

• İsveç’te Fika, aceleyle aldığınız İtalyan Espresso’su gibi değildir ve duruma bağlı olarak bir Fika birkaç saat sürebilir. Kahveyi tüketen ülkelerin başında yer almasına rağmen İsveçliler, kahveyi kağıt bardakta, yolda yürürken içmiyor. Onlara göre kahve telaştan uzak, sakin ve oturarak içilmeli. Kahvenin tadını alabilmek için zaman geçirmelisiniz.

Hayatınızda Bir Kaçış Anı Yaratabilir

Fika‘da temel kriter günlük hayatın karmaşasına ara verip, yalnızsanız kendinize odaklanmak, insanlarla bir aradaysanız da onlara zaman ayırmak. Ancak bunu yaparken tabi ki telefon, tablet gibi cihazlardan da uzak durmanız gerekiyor. Yani tamamen anın ve kahvenin tadını çıkarmak asıl olan.

Aynı zamanda tıpkı normal kahve molanız gibi, zahmetli bir şey yapmayı bırakmak için bir bahane olabilir. Ya da iş ve okul arasında koşturmanız gerekiyorsa, bu dört harfli kelime ile on dakika erteleme tüm günü kurtarabilir.

İsveç’te Kahve Hakkında Bilinmeyenler

• Bazı insanlar, İsveç’te çalışan bir kişinin günün ilk Fika‘sına sahip olmadan önce çalışmaya başlayamayacağı fikrindedir.

• Fika’ya hayatlarında bu kadar yer vermeleri İsveç’in kahve üretmeden dünyanın en çok kahve tüketen ülkeleri arasında yer almasını sağlıyor. Yıllık kişi başına 8.2 kg kahve tüketiyorlar. Bu da kişi başına günde yaklaşık 3,5 fincan kahve anlamına geliyor. Norveç’in kahve kültürü hakkında bilgi edinmek isterseniz de Norveç’te Kahve Kültürü içeriğimize göz atabilirsiniz.

• Ayrıca İsveçliler kahveyi sütsüz ve şekersiz tükettiklerinden, ülkede üçüncü dalga kahve kültürü de oldukça gelişmiş durumda.

• Fika: The Art of The Swedish Coffee Break‘in ortak yazarı Johanna Kindvall, New York’a ilk taşındığında özellikle iş ortamında Fika olmamasına şaşırdığını ve eğer olsaydı iş arkadaşlarını daha hızlı tanıyacağını, hatta hayatının daha kolay olacağını düşündüğü zamanlar olduğunu ifade ediyor.

• İsveç’teki standart Fika deneyimi, porselen kaplarda sunulur ve sınırsız yeniden doldurma hakkınız vardır.

• İsveç’te herkes birbirini Fika‘ya çağırır. Geçerli bir sebebiniz olmadıkça bu davetlere gitmemek hoş karşılanmıyor. Çünkü insanlar onlara özgü bir zaman ayırmak istemediğinizi düşünüyor. Dolayısıyla sosyalleşmek isteyenlerin, ortamlarda kabul görebilmeleri için Fika yapmaları ve davet edilenlerine de katılmaları gerekiyor. Çünkü Fika İsveç’te sosyal hayatta var olmanın en önemli yazılı olmayan kurallarından.

Modern Zamanda Fika Türleri

Fika modern zamanda çok yönlü bir faaliyettir ve stiline, hissine veya amacına bağlı olarak farklılaşabilir.

Bestfriend-Fika;

Amaç: Sadece dostlarınızla güzel bir sohbet etmek, takılmak. Günün stresinden uzaklaşmak. Keyifli bir vakit geçirmek

Yaklaşık Süre: 2-5 saat sürebilir.

Maliyet: Tahmin edilen süre ve yemek için zamanınız olacak. Bu süreçte tüketilebilecek kahve ve tatlı miktarı göz önüne alındığında oldukça pahalı olabilir.

Miktar: Mümkün olduğunca sık yapılmalı

Date-Fika;

Amaç: Yeni tanımaya başladığınız o kişiyi tanımak için bir fırsat yaratmak, belki kahve zevkini öğrenmek

Yaklaşık Süre: 2-3 saat sürebilir.

Maliyet: Geçirdiğiniz zamana bağlı olarak kahve ve tatlı miktarı göz önüne alındığında değişkenlik gösterebilir.

Miktar: İstediğiniz sıklıkta

Me Time-Fika;

Amaç: Çoğu kişi için tek başına bir kafeye gitme düşüncesi oldukça korkutucu olabilir. Bunun sizi durdurmasına izin vermeyin. Kamusal alanda kendi başımıza vakit geçirebilmek utanılacak bir şey değildir ve daha çok kucaklamanız gereken bir şeydir. Bir defter getirin ve karalama yapın ya da bir şeyler yazın. Bir kitap okuyun veya sadece oturun ve çevreye, sokakta geçen insanlara bakarken kahvenizin tadını çıkarın. Düşünmek veya zihninizi boşaltmak ve sessiz bırakmak için değerli bir an olabilir.

Yaklaşık Süre: 1-6 saat sürebilir.

Maliyet: Burada ne kadar süre oturduğunuza göre değişkenlik gösterir.

Miktar: Mümkün olduğunca sık

Etrafta koşuşturmakla bu kadar meşgul bir dünyada, sanırım hepimiz hayatımızda biraz kahve molası hakkımızı kullanabiliriz. Özellikle karantinayı sıkça deneyimlediğimiz bugünlerde Fika aslında bir ihtiyaç haline geldi. Bu zorlu günler bittiğinde sevdiklerinizle Fika yapmak için artık daha fazla sebebiniz var. Karantina süreci bittiğinde bu Fika‘nın modern türlerinden birisini seçebilir ya da klasik Fika‘yı deneyimlemeye çalışabilirsiniz.

En kopp kaffi, snälla! – A cup of coffee, please!