Hem yağma için hem de hayatta kalmak için bol enerjiye ihtiyaç duyarlardı. Vikingler hangi yiyecek ve içecekleri tükettiler, gelin daha yakından bakalım.
Yiyeceklerin Emeği
Başlangıç olarak, yiyecek ve içecek üretiminde ne kadar emek harcandığını düşünmeye değer. Modern kültür, yediğimiz yemeğe ne kadar zaman ve emek harcandığını unutmayı kolaylaştırıyor. Süpermarketler ve bakkallar, muhtemelen icat ettiğimiz en büyük zaman kazandırıcılardır. Şu anda evden çıkıp markete gidebilir, tavuklu sandviç, atıştırmalık ve içecek alıp neredeyse hiç vakit kaybetmeden eve dönebilirsiniz. Zamanın ve yemeğin maliyeti dahil toplam maliyet, bir saatlik işçilikten daha az olacaktır.
Bir tavuklu sandviç yemek istiyorsanız, ekmeği yapmanız, tereyağını yaymanız ve en önemlisi tavuğu beslemeniz gerektiğinde çok farklıdır. Peki üzerine salata ister misiniz? Evetse o halde bereketli topraklara ve yenilebilir yapraklar yetiştirmek için doğru iklime sahip bir yerde yaşamayı umsanız iyi olur.
Vikingler Çok İyi Beslenirlerdi
Viking Çağı’nda yaşam zordu ve basit bir yaşam için çok fazla enerji harcardılar. Dolayısıyla Vikinglerin denizcilik, baskın ve yağma için enerjiyi ‘harcamayı’ seçmeleri bize çok şey anlatıyor. Çoğunlukla, bu bize Vikinglerin iyi yemek yediğini söyler.
En sert koşullar altında yiyecek yetiştirmekte ustaydılar. Onlar yetenekli avcılar olduğu kadar yetenekli çiftçiler, toplayıcılar ve hatta arıcılardı!
İskandinavlar ayrıca hem israfı en aza indirme hem de soğuk kış aylarında yiyeceklerini muhafaza etme konusunda oldukça yetenekliydiler. Çoğu tarihçi, Vikinglerin Kuzey Avrupa’nın geri kalanının çoğunda köylülerden daha iyi yedikleri ve birçoğunun bazı krallar ve kraliçelerin yanı sıra yemek yiyeceği konusunda hemfikirdir!
Vikingler Hangi Et ve Yemeği Yerdi?
Vikingler her gün bir çeşit et yerlerdi. Sonuçta Vikingler yetenekli balıkçılar olduğu için bunun büyük bir yüzdesi balık olacaktı. Ringalardan balinalara kadar denizin sunduğu her şeyi yediklerine dair kanıtlar var.
Vikinglerin balinaları avlayıp denizde yakaladığına inanılmıyor. Aslında, dönemin anlattığı yazılı destanlar olan Eddalar, buna karşı uyarır. Bunun yerine, Vikinglerin balinalardan yalnızca karaya çıktıklarında ve kıyıda öldüklerinde keyif almaları muhtemeldir.
İskandinav çiftçileri bu topraklardan sığır, koyun, keçi, domuz ve tavuk yetiştirdi. Domuzlar dışında, bunların çoğu süt ve yumurtaları için tutulurdu. Vikingler, soğuk aylarda onları beslemek zorunda kalmamak için onları sadece kışın kesip yediler. Vikingler aynı zamanda yetenekli avcılardı ve tavşanlardan ren geyiklerine ve hatta belki de ayılara kadar her şeyi avlardı!
Tahıllar ve Ekmek
Viking diyetinin büyük bir kısmı ekmek ve yulaf lapası gibi tahıl ürünlerinden oluşuyordu. Bugünlerde yediğimiz ekmeğe pek benzemese de ekmek her öğünde yenebilirdi. Arpa en yaygın tahıl olurdu. Çünkü hemen hemen her yerde kolayca büyür. Çavdar ve yulaf gibi diğer tahıllar da yetiştirilecek ve İskandinavya’nın bazı bölgelerinde buğday yetiştirmek mümkün olacaktı. Öğütülmüş arpa, suyla ve muhtemelen tadı için biraz tuzla, yassı ekmeklere veya muhtemelen ince rulolara benzer şekilde yemek sırasında pişirilir. Bu tür mayasız ekmekler soğuduktan sonra çok sertleşeceği için önceden büyük miktarlarda hazırlamak pek mümkün değildi.
Bazı Vikingler, ekşi mayaya benzer bir süreç kullanarak mayalı ekmekler yapmış olabilir, ancak bunun doğrudan kanıtını bulmak zor.
Süt Ürünleri
Yukarıda bahsedildiği gibi, Vikingler hayvanları çoğunlukla sütleri için beslerler, üretmeyi bıraktıklarında sadece et için kullanırlardı. Muhtemelen sabahları yanlışlıkla bir karton kutuyu dışarıda bırakıp işten sonra, soğutma sütü çok çabuk bozulmadan eve döndüğünüzü biliyorsunuzdur. Ancak Vikingler, bugün kullandığımıza benzer bir dizi işlenmiş ürün yaratarak sütlerinin ömrünü nasıl uzatacaklarını biliyorlardı.
Yapılacak en önemli şeylerden biri tereyağı yapmaktır. Bu genellikle normal sütte yukarı çıkan krema ile yapılır. Modern bir mutfakta bir kap kremayı yaklaşık 10 dakikada tereyağına çevirebilirsiniz. Viking zamanlarında, birkaç saat boyunca elle çalkalamak gerekirdi. Tereyağınızı yaptıktan sonra, kalan ayran var. Bu, hafif ekşi bir tada sahip, zengin ve besleyici bir içecektir. Biçimlendirildikten sonra oldukça hızlı bir şekilde içilmesi gerekir, ancak tereyağı yapmak çok sık yapılan bir iş olacağından, etrafta çok fazla şey olması muhtemeldir.
Kuzeyliler de sütlerinden peynir yaptılar. Onları, diyelim ki keskin bir Cheddar ya da keskin bir mavi peynir yaratacak şekilde olgunlaştıramazlardı. Bunun yerine, peynirler, mozzarella veya paneer gibi şeylere benzeyen yüksek yağlı, yumuşak, lor peynirleri olurdu.
Bugüne kadar ayakta kalan bir diğer süt ürünü ise İzlandalıların hala severek tükettiği Skyr’dır. Skyr, Yunan yoğurduna benzer ancak teknik olarak yumuşak bir peynirdir. Biraz ekşi ama aynı zamanda biraz tatlı. Yağsız sütten yapıldığı için doğal olarak yağ oranı düşük ve protein oranı yüksektir.
Viking Çağı’nın Sebzeleri
Modern seracılık teknikleri sayesinde Vikingler, bugün sahip olduğumuz, yıl boyunca her şeyi satın al kültürünü deneyimleyemezdi. Bununla birlikte, oldukça geniş bir sebze yelpazesi yediler. Soğan ve yabani sarımsak, bezelye ve fasulye gibi baklagiller…
Viking diyetinde vitamin eksikliği yoktur. Pancar gibi kök sebzeleri de çok iyi sakladıkları için, kış ayları boyunca dayanması için genellikle basitçe toprağa bırakılırlardı. Havuçlar da Viking diyetinin bilinen bir parçasıydı, ancak modern portakal çeşitlerimizle karşılaşmış olma ihtimalleri çok düşük. O günlerde havuçlar bir renk yelpazesiydi, ancak çoğu zaman beyaz veya mordu.
Marul gibi yeşil yapraklı sebzelere gelince, bunları kendileri yetiştirip yetiştiremeyeceğini bilmiyoruz, ancak diyetin bir parçasını oluşturduklarını biliyoruz. Yenilebilir yapraklar kendilerini yıldan yıla devam ettirmede oldukça iyi olduklarından, daha büyük olasılıkla vahşi doğadan toplandılar.
Meyveler ve Sert Kabuklu Yemişler
Bildiğimiz kadarıyla Vikingler meyveleri kendileri yetiştirmediler. Bununla birlikte, diyetlerinde çok çeşitli meyvelerin tadını çıkardıklarını biliyoruz. Meyvelerin çoğu bugünkünden çok daha ekşi veya acı olsa da, Vikinglerin onlardan hoşlandığını biliyoruz. Elma ve armut gibi meyve bahçeleri, o zamanlar İskandinavya’nın çoğunda oldukça yaygındı. Kiraz ve erik de mevcut olurdu. Yaban mersini ve ahududu gibi meyveler her yerde bulunur ve kolayca toplanabilirdi.
Meyveler hem taze hem de kurutulmuş olarak tüketilirdi. Vikinglerin kendi çevrelerinden tattığı bilinen tek kuruyemişler fındıktır. Cevizden hoşlanırlardı ama bunlar yurt dışından ticaretten geldi.
Otlar ve Baharatlar
İnsan uygarlığının çoğu için tuz birincil baharat olmuştur. Deniz suyunu buharlaştırarak kıyı şeridi olan her yerde bulunur. Ayrıca Vikinglerin yemeklerini tatlandırmak için otlar ve baharatlar yetiştirdiğini veya en azından topladığını da biliyoruz. Norveç‘i bilen herkes, dereotu kesinlikle yetiştirdikleri bitkilerden biri olurdu. Nane, maydanoz, tere ve kekik de yemiş olmaları muhtemeldir. Ayrıca muhtemelen yaban turpu ve hardalı da biliyorlardı.
Viking Çağı ilerledikçe ve Vikingler Doğu’dan gelen medeniyetlerle karşılaştıkça, İpek Yolu boyunca gelen biber ve tarçın gibi daha egzotik baharatların hevesli kullanıcıları olduklarını biliyoruz.
Viking İçecekleri: Bira ve Bal Likörü
Çoğu uygarlığın temel içeceği olan süt ve suyun yanı sıra, Vikingler bira ve bal likörünü de severdi. Bira, alkollü bir içecek üretmek için arpanın suyla fermente edilmesiyle yapılır. Muhtemelen lezzet için şerbetçiotu eklemeyi de biliyorlardı. Bu yöntemlerle üretilen bira, modern standartlara göre oldukça zayıf olurdu, ancak içmesi suyun bir kısmından daha güvenli olabilirdi!
Mjød yani Bal şarabı ya da Bal likörü, baldan yapılan şaraba benzer bir içecektir. Bol miktarda şeker olduğu için biradan daha güçlü bir içecek elde edersiniz. Mjød, birkaç Meaderies’in açılmasıyla Avrupa’nın bazı bölgelerinde son zamanlarda biraz canlanma yaşadı. Mjød hakkında bilmeniz gereken her şey Mjød: Tanrıların İçeceği Olarak Bilinen Bir Bal Şarabı yazımızda!
Ayrıca Vikingler başka meyvelerden şarap yapmış olabilirlerdi. O zamanlar orada üzüm yetiştirmek mümkün olmazdı, bu yüzden “uygun şarap” Avrupa’nın başka yerlerinden ithal edilmek zorunda kalacaktı. Ama Vikinglerin ellerine geçirdiklerinde gerçek şaraptan hoşlandıklarını biliyoruz!
Viking Yemekleri ve Ziyafetleri
Böylece, hepsini bir araya getirerek Viking yemek zamanları hakkında oldukça iyi bir fikir bulabiliriz. Günde iki öğün yemek yediler. Dagmall (Gündüz Yemeği) adlı doyurucu bir kahvaltı ve Natmall adlı doyurucu bir akşam yemeği (evet, tahmin ettiniz, Gece Yemeği!).
Dagmall için, yetişkinler muhtemelen bazı arta kalan güveçlere, özellikle de üzerinde oluşan kalın hayvansal yağ tabakasına biraz taze ekmekle yardım ederlerdi. Bu, günlük iş için enerji kazanmalarına yardımcı olur. Çocukların Dagmall’ı muhtemelen bal ve meyvelerle tatlandırılmış yulaf lapası olurdu.
Nattmall ise genellikle, günün büyük bölümünde, hangi et ve sebze varsa, kaynayan bir güveçti. Skause olarak bilinen yahninin sürekli yenilenme durumunda olması ve birkaç gün sürmesi yaygındı. Her gün, bir önceki gün alınanların yerine tencereye yeni şeyler ekliyorlardı. Neredeyse sürekli pişirme, sert etleri parçalayacak ve mikroplarla ilgili herhangi bir sorun olmadığından emin olacaklardı.
Ballı ve meyveli pideler yemeğin sonunda tatlı ikramlarını sunardı. Bütün bunlar bira, bal likörü ve ayranla yıkanırdı.
Yılda yaklaşık üç kez bayramlar kutlanırdı. Muhtemelen uzun kışın sonunu karşılayan bahar, hasadı karşılayan sonbahar ve aradaki bir zaman. Kutlamalar normal yiyecekleri içeriyordu, ancak daha fazla miktarda ve çeşitlilikte. Bu, etleri sadece haşlamak yerine kavrulmuş olabilecekleri zamandır. Ziyafetler günlerce sürerdi ve muhtemelen normalden çok daha fazla alkol alırlardı!
Deniz Yolculuklarında Yemek
Ne yaptığınızı bildiğinizde ve nesiller boyunca aktarılan gelenekleri takip ettiğinizde, kendinizi karada beslemek oldukça kolaydır. Ama bir Viking gemisinde yeterli miktarda yiyecek bulundurduğunuzdan nasıl emin olabilirsiniz?
Vikinglerin deniz görevlerinin çoğunun aslında oldukça kısa olacağını hatırlamak önemlidir. Aylarca süren uzun yolculuklar son derece nadirdi. Ama yine de yemek yemeleri gerekiyor, sadece birkaç gün olsa bile, bu yüzden geldiklerinde baskın yapma ve yağmalama güçleri vardı!
Aslında kışa da benzer bir yaklaşım benimserler. Kurutulmuş balık gibi uzun süre bozulmayacak korunmuş yiyecekler yaygın olurdu. Tahıllar, doğru bir şekilde saklandıkları sürece uzun süre dayanabilirler. Elbette, yılın doğru zamanıysa, taze balık yakalama ve pişirme seçeneği vardır. Böylece Vikingler hem denizde hem de karada enerji seviyelerini yüksek tutmak için uygun yemeklerin tadını çıkarabilirlerdi.
