Scandimix
Fotoğraf: Sandberg Translation Partners

Scandimix Nedir?

Scandimix , birden fazla dilden türetilen ortak dil kombinasyonun İskandinav dilleri için uyarlanmış versiyonudur. İskandinav coğrafyasında ortak dil oluşturma çabalarının sonuçsuz kalmasının ardından ticari ürün etiketlerinde anlaşılabilirliğin sağlanması amacıyla ortaya çıkmıştır.

Ortak İskandinav Dili Rüyası

İskandinav coğrafyasında ortak dil kurma çabaları, 19. yüzyılda etkinliğini arttıran İskandinavizm hareketiyle hız kazandı. Aynı dönemde yükselen Pancermenizm hareketi, İskandinav coğrafyasında ortak kültür oluşturma çabalarını etkileyen önemli faktörlerden biriydi. 1840 yılında Danimarka ve İsveç’teki öğrenci girişimleri ile başlayan bu hareket zamanla önemli bir ivme kazandı. Ancak siyasi gelişmelerin de etkisiyle, İskandinavizmle birlikte ortak dil girişimleri de suya düştü. Bağımsızlık mücadelesi ile kültür birliği ikilemine giren İskandinav toplumları, ortak dilin aksine, birbirinden farklı dört yazı dili kulanmaya başladı: Danca, İsveççe, Norveççe (bokmål) ve Norveççe (nynorsk).

Ticarette Uzlaşma: Scandimix

Telaffuz, yazım ve anlam bakımından kafa karışıklığı yaratacak ölçüde benzerlik/farklıklar barındıran İskandinav dilleri, ülkeler arası ticarette para ve zaman kaybına neden olan önemli bir unsur haline geldi. Bulundukları coğrafya gereği aktif bir ticaret ağına sahip bu ülkeler topluluğunda, her bir ürün için en az üç farklı dilde (bazen Norveççe’nin her iki versiyonu da etikete dahil ediliyordu) etiket basılması gerekiyordu. Bu da uzun süren etiketleme süreci yanında etiket maliyetinin artması ve uzayan etiketlerin ürünlerin görselliğini bozmasına kadar değişen sonuçlar doğuruyordu.

Scandimix, bu soruna çözüm bulmak amacıyla ürün etiketlerinde ortak bir dil oluşturma girişimiyle ortaya çıktı. İskandinav pazarındaki ürün etiketleri Danca, İsveççe ve Norveççe dillerinin karışımı olan Scandimix formatında yazılıyor. Bu yazım formatında temel prensip, İskandinav dillerinden sadece birini bilen bir kişi için etiket içeriğinin anlaşılır olması.

Scandimix ile yazılan bir etiketin oluşturulma sürecinde ilk olarak etiket Danca yazılıyor ve ardından Norveççe’de anlaşılır hale gelecek formata dönüştürülmek üzere Norveççe bilen bir çevirmene gönderiliyor. Çevirmenin görevi Danca metinde minimum seviyede değişiklik yaparak yazıyı hem Norveççe hem de Danca bilenler için anlaşılır hale getirmek. Bu adım tamamlandıktan sonra, Danca-Norveççe karışımı olan metin İsveççe modifikasyonunun eklenmesi için İsveççe çeviriye gönderiliyor. Bu kez metin üzerinde İsveççe bilenlerin anlayabilmesi için gerekli düzeltmeler yapılıyor.

Her ne kadar etikette önemli bir alan tasarrufu sağlasa da, bu yöntemin ne kadar verimli olduğu bir tartışma konusu. Farklı çevirmenler tarafından yapılan çeviri sürecinin uzun zaman alması ve etiket üzerinde eş zamanlı çalışılamaması zaman zaman gecikmelere yol açabiliyor. Diğer yandan, yazımı aynı olup farklı anlama gelen kelimelerle aynı kelimelerin yazım ve telaffuzundaki farklılılar çeviri sürecini zorlaştırıyor. Örneğin, Norveççe ve Danca’da ortak kelime sayısı oldukça fazla olmasına karşın yazım ve telaffuzda büyük farklılıklar gözleniyor. Aynı telaffuza sahip farklı anlamlar içeren kelimeler de istisna değil. İsveççe’nin diğer İskandinav dilleriyle olan benzerliği ise kelime açısından yok denecek kadar az. Bu durum da zaman zaman etiket çevirilerinde tüm metnin İsveççe karşılığının eklenmesini gerektirebiliyor.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir