İskandinav Tasarımı Nedir?
İskandinav tasarımı, estetik ile fonksiyonelliği birleştiren minimalizm odaklı bir tasarım anlayışıdır. İskandinav tasarımının temelinde yatan bu kavramlar, İskandinav coğrafyasının zorlu koşullarının etkilerini taşımaktadır. Uzun kış şartlarının etkisinde yaşayan bu coğrafya için estetikten ödün vermeden işlevsel ve sade bir tasarım anlayışı getirmek kaçınılmazdı. İskandinav tasarımı beyaz rengin hakim olduğu, taş ve ahşap bileşenlerini içeren, modern mobilyalar kullanılan ve dağınıklıktan uzak bir görselde birleşiyor.
İskandinav Tasarımının Tarihsel Gelişimi
İskandinav tasarımının tarihi 1930’lu yıllara dayansa da, bu anlayışın coğrafyasının sınırlarını aşıp evrensel bir anlayış haline gelmesi 1950’li yıllarda gerçekleşti. Tarihsel gelişim sürecindeki etkileri incelediğimizde, İskandinav dizaynının eski totaliter dünya düzenine bir başkaldırı özelliği taşıdığını söyleyebiliriz. İki dünya savaşına tanıklık eden dönemlerde tasarımdaki ana etkilerin totaliter sistemi yansıtan, örneğin Almanya’da ortaya çıkmış Bauhaus tasarımı, öğeler taşıdığını görüyoruz. Savaş sonrası demokrat ve sosyalist düzene geçiş, tasarım anlayışının da değişmesi gerektiğini ortaya koyuyordu. Önceden estetiğin sadece zenginlik ve üstünlük göstergesi olduğu ve tasarımın işlevsel bir amaç gütmediği dönemden, estetiğin herkes için ulaşılabilir olduğu ve işlevsellikle birleştiği yeni bir tasarım anlayışına geçildi. İskandinav tasarımının dünyayla buluştuğu nokta da bu değişim hareketi ile başladı.
İskandinav Tasarımının Temsilcileri
İskandinav tasarımının gelişmesine katkıda bulunmuş tasarımcılar arasında Alvar Aalto, Poul Henningsen, Arne Jacobsen, Børge Mogensen, Greta Grossmanve Hans Wegner gibi isimler bulunuyor.
Alvar Aalto (1898-1976)
Alvar Aalto, modern dönemin en önemli Finli mimarı olarak tanımlanıyor. Tasarımda doğallıkla modernizmi birleştiren Aalto, tasarımlarında organik geometriyi, esnek ve doğal malzemeleri ve insan unsurunu ön plana çıkarıyor. Kariyer gelişiminde benimsediği yaklaşımlar sırasıyla klasisizm, işlevselcilik, deneycilik ve monumentalizmdir. Ayrıca, kariyeri boyunca sanatta bütünsellik prensibinden de asla vazgeçmemiş, ürettiği eserleri bütünün bir parçası olarak değerlendirerek eserin çevresiyle uyumlu bir tasarımda olmasına önem vermiştir. Aalto’nun eserleri arasında tekstil, cam işleri, mimarlık ve mobilya tasarımları yer almaktadır. En ünlü eserleri arasında Aalto vazosu ve Artek 153A tezgahıdır.
Poul Henningsen (1894-1967)
Poul Henningsen, lamba tasarımlarıyla evrensel tanınırlığa ulaşmış Danimarkalı tasarımcı, mimar, eleştirmen ve yazardır. 1910-1940’lı yıllarda Danimarka’da kültürel yaşamın en önemli ikonlarından biri olmuştur. PH lambası olarak bilinen lamba tasarımlarının en önemli özelliği, ışığın dağılımını dengeleyerek göz alıcı ve parlak bir aydınlatma yerine yumuşak ve ılık bir yansıma sağlamalarıdır. Henningsen bu lamba tasarımı ile, ilk ödülünü 1924 yılında kazandı. Henningsen’in en ünlü esere PH Artichoke adlı tasarımı.
Arne Jacobsen (1902-1971)
Arne Jacobsen, bugün tasarım dünyasından evrensel tanınırlığa ulaşmış döneminin en ikonik İskandinav mimarlarından biri. Ev ve otel mimarisinden kapı tutacaklarına, kahve demliklerinden sandalyelere kadar geniş bir yelpazede tasarımlara sahip. Jacobsen’in en ünlü tasarımları Ant Chair ve the Egg isimli sandalye tasarımlarıdır. Tasarımlarında fonksiyonelli ön plana çıkaran Jacobsen, çalışmalarıyla mimari işlevsellik akımına da büyük katkılarda bulunmuştur.
Børge Mogensen (1914-1972)
Børge Mogensen, mobilya tasarımlarıyla ünlenen Danimarkalı bir tasarımcıdır. Danimarka modernizmi olarak tanımlananan ve dünya genelinde Danimarka tasarımının tanınmasına yol açan akımın öncülerindendir. Mogensen tasarımlarında, basitliğin ve fonksiyonelliğin haricinde mobilyaların herkes için ulaşılabilir olmasını da sağlamıştır. Mogensen’in en ünlü eseri Spanish Chair adlı tasarımıdır.
Greta Grossman (1906-1999)
Greta Grossman, uzun yıllar Los Angeles’ta yaşamış ve İskandinav tasarımının Amerika kıtası ile buluşmasına öncülük eden İsveçli tasarımcı, iç mimar ve mimardır. Kariyerinin erken dönemlerinde İsveç’te ismini duyurmaya başlayan Grossman, Amerika’ya göç etmesinin ardından da 20.yy modern tasarımının Los Angeles’taki en ünlü temsilcilerinden biri olmuştur. Eserlerini, açtığı bir tasarım mağazasında sunan Grossman’ın müşterileri arasında Greta Garbo ve Frank Sinatra gibi isimler olduğu biliniyor. En ünlü eseri Grasshopper Lamp adlı tasarımıdır.
Hans J. Wegner (1914-2007)
Hans J. Wegner, Danimarka modernizminin bir diğer önemli temsilcisi olan mobilya tasarımcısıdır. Oldukça üretken bir kariyer hayatı geçiren Wegner’in bilinen 500’ün üzerinde çizimi ve hala üretimde olan yaklaşık 100 tasarımı bulunmaktadır. Birçok ikonik sandalya tasarımı Wegner’e aittir. En ünlü eserleri arasında Peacock, Wishbone ve Shell adlı sandalye tasarımları bulunmaktadır.
2 comments