İzlanda’nın olumsuz hava koşulları sonucu yerlilerin yaratıcılıklarının eseri olan Çim evler, Yüzüklerin Efendisi’ndeki Hobbit evlerinden daha farklı. Çatısı çimenli, mimari olarak oldukça basit ve yarı yeraltı meskenleri olan evlerin temelini yassı taşlar oluşturuyor. Duvar oluşturmak için huş ağacı ve dalgaların karaya getirdiği odunlar kullanılıyor, son olarak da oluşturulan yapı birkaç kat strengur adı verilen yerden tırpanla kesilen toprak çim parçası ile kaplanarak tamamlanıyor. Bir kapı ve küçük pencerelere sahip olan evlerin havalandırması için çatıda bir delik bulunduruluyor ve bu delik kötü havalar için hayvan bağırsağından yapılma bir kapakla kapatılıyor.
Evler, taşlardan temel oluşturulması ile başlıyor ama sağlam bir temelin yanında evdeki ahşap yapıyı topraktan uzak tutmak ve çürümesini önlemek de önemli. Evin iç kısmında ahşap direktler ve kirişler kullanılıyor. Kirişler, çivi yerine mandallar ve çentikler ile birbirine kitleniyor. Temeldeki taşlara dayanan sütunlar ise çatı kirişini destekliyor ve her bir sütun çifti, çapraz bir kiriş ile birbirine bağlanıyor. Çim blokları çeşitli desenlerde istiflenebiliyor. Bunların en çok görülen örneği balıksırtı motifi olarak bilinir.
Arkeolojik çalışmalara göre İzlanda’da 1000 yıldan fazladır çim evler var. Yılların geçmesiyle evlere birçok yenilik eklendiği biliniyor. İlk değişikliğin Viking tarzı uzun evlerin yavaşça terk edildiği ve birçok küçük binanın birbirine bağlı olarak yapıldığı 14. yy’da gerçekleştiği düşünülüyor. Bakımının ihmal edilmesi kolayca çökmelerine neden olduğu için çim evlerin her yıl terk edilmeleri ve başka bir yere yenilerinin yapılması yaygın. Bu kadar çabuk terk edilmeleri ve çok sık yapılmaları, günümüze oldukça az sayıda gelmesine sebep olmuş. Sonradan modernleri yapılan evlerin temel özellikleri ise değiştirilmiyor.
Unesco, Çim Ev Geleneği’ni 2011 yılında Dünya Mirası listesine ekliyor!
Unesco, çim ev yapılı uzun evler için şöyle bir açıklama yapmaktadır; “İzlanda’daki uzun ev, geleneksel olarak gerekli tüm işlevleri barındıran büyük bir çim ev. Boyuna çift eğimli çatı, bağımsız iç direklerle desteklenmiş ve çim ile kaplanmış. Duvarlar tamamen veya taş ile karıştırılmış çimden yapılmış. Evin içi, hafif ahşap duvarlarla iki veya üç bölüme ayrılabiliyor. Uzun evin şekli zamanla değişti ve arkeolojik kanıtlara bakıldığında küçük binaların arka tarafa eklendiğini görülüyor. Her evin işlevinin açık olduğu düşünülür ancak arkeolojik veriler bir evin işlevinin bir dönemden diğerine değişebileceğini gösteriyor.”
Çim ev tasarımı ve evlerin verimliliği, İzlanda’nın iklim ve kaynak sıkıntıları gibi zor koşullarına rağmen insanların ne kadar yaratıcı olabildiklerinin kanıtı niteliğinde!
Tarihe tanıklık etmeniz için korunmakta olan çimden yapılma çiftlik evlerinin bazıları; Skagafjörður’daki Glaumbær, Rangárvellir’deki Keldur Çiftliği ve Þjórsádalur’daki Stöng…
