İsveç’in Noel Gelenekleri

Kış aylarının en güzel dönemlerinden biri olan Noel, İskandinavya’da ve İsveç’te alışık olmadığımız farklı gelenekler ile kutlanıyor. Aşağıda bu geleneklerden bir kaçını görebilir belki sizler de deneyebilirsiniz 🙂

Lucia Günü

Aziz Lucia günü, Kuzey Avrupa’da her yıl 13 Aralık tarihinde kutlanan dini bir gün. Bu gün hakkında türlü halk efsaneleri olsa da en bilineni şöyle:

Lucia IV. yüzyılda İtalya-Sicilya’da yaşamış çok güzel bir kız. Bir gün annesi yakalanmış olduğu ölümcül hastalıktan mucizevi bir şekilde kurtulur. Bunun üzerine Lucia fakir insanlara gece karanlığında yardım etmeye başlar. Pagan birisi Lucia ile evlenmek ister. Fakat Lucia Hristiyan olduğu için teklifi kabul etmez. Lucia teklifini reddedince Pagan adam Lucia’nın Hristiyan olduğunu ifşa eder. Lucia dönemin Hristiyan karşıtı yönetimi tarafından acımasız bir şekilde öldürülür.

Lucia gününde –genellikle çocuklar ve gençler- beyaz cübbeler giyip kilisede koro halinde şarkı söylerler. Lucia’yı temsilen güzel bir kız seçilir. Kafasına üstünde mumlar bulunan bir taç takılır. Bu taç, gece karanlığında fakirlere yardım eden Lucia’nın iki elini de kullanabilmesi içindir. Ayrıca 13 Aralık gecesi İsveçliler bol bol Lussekatter (Lucia Çöreği) yaparlar.

Noel Keçisi

Yule Keçisinin tarihi antik Pagan festivallerine kadar dayanıyor. Modern tarihte ise yerini 60’lı yıllarda başlayan bir gelenek ile almış. 60’lı yıllarda İsveç’in Gävle kasabasına, samandan yapılmış dev bir keçi dikilmiş ve bu keçi Noel arefesinde birileri tarafından yakılmış. Kasaba halkı bu olayın üzerine bir keçi daha dikmişler, keçi yine yakılmış ve bu bir gelenek haline gelmiş. Her yıl Noel arefesinde kasabanın ortasına bu keçi dikiliyor ve kundakçılar her seferinde keçiyi yakıyor. İşin komik tarafı, eğer bu kundakçılar yakalanırsa hapse atılıyor.

Tomte

Tomte ya da Nisse; İsveç kültüründe yer alan, Noel Baba’nın kökeni olarak da bilinen bir figür. Tomte, tarım arazilerini  ve çiftlik hayvanlarını koruyan küçük bir adamdan evrilmiş. İsveçliler her yıl evlerinin önüne Tomte yesin diye pirinç lapası bırakırlar. Noel arefesinde her aileden yetişkin birisi Tomte kılığına girer, evdekilere hediyelerini dağıtır ve çocuklara küçük şakalar yapar.

Risgrynsgröt (Pirinç Pudingi)

Risgrynsgröt, sütlaca benzeyen bir İskandinav yemeği. Pirinçten yapılan bu tatlı lapa, genelde tarçın ve bademle servis ediliyor. Noel zamanında kahvaltılarda çok sık tüketiliyor. Kışın yerel kafe ve restoranların menülerinde görmek de mümkün.